Przejdź do treści
Adwokat Kraków » Blog prawny » Prawo administracyjne

Zmiana kategorii wojskowej E lub D na A

Wyłączna właściwość komisji lekarskich w sprawie nadawania kategorii wojskowej

Orzekanie (zarówno pozytywne, jak i negatywne) w sprawie zmiany kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej ustalonej ostatecznym orzeczeniem powiatowej komisji lekarskiej mieści się w zakresie kompetencji właściwych powiatowych i wojewódzkich komisji lekarskich oraz właściwych wojskowych komisji lekarskich.

Orzekanie to nie należy w szczególności do zakresu właściwości organów administracji wojskowej (w tym wojskowych komendantów uzupełnień oraz szefów wojewódzkich sztabów wojskowych).

 

Uprawnienia organów administracji wojskowej w materii nadawania kategorii wojskowej

Organy administracji wojskowej zostały wyposażone m.in. w kompetencje do składania środków odwoławczych od orzeczeń komisji lekarskich (art. 28 ust. 2 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej – dalej „u.p.o.”), do wnioskowania do powiatowej komisji lekarskiej o zmianę ostatecznego orzeczenia o zdolności do czynnej służby wojskowej (art. 28 ust. 4 u.p.o.), do kierowania określonych kategorii osób do wojskowych komisji lekarskich (art. 29 ust. 2 i 2a u.p.o.) lub do wnoszenia środków odwoławczych od orzeczeń tego rodzaju komisji pierwszego stopnia (art. 29 ust. 3c).

 

Nieważność decyzji o zmianie kategorii wojskowej, wydanej przez organy administracji wojskowej

Skoro jak już powiedziano brak jest podstaw prawnych do przyjmowania, że organy administracji wojskowej są właściwe do orzekania lub do zmiany orzeczeń właściwych powiatowych i wojewódzkich komisji lekarskich oraz wojskowych komisji lekarskich pierwszego i drugiego stopnia (rejonowych wojskowych komisji lekarskich oraz Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej), to decyzja merytoryczna tychże organów we wskazanej kwestii obarczona jest wadą z art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a. (wada nieważności). Dotyczy to zarówno decyzji pozytywnej, jak i negatywnej – jako wydanej z naruszeniem właściwości rzeczowej organów administracji wojskowej.

 

Związanie organów administracji wojskowej ostatecznymi orzeczeniami komisji lekarskich

Zasadą w polskim systemie prawnym jest to, iż organy administracji wojskowej związane są ostatecznymi orzeczeniami powiatowych i wojewódzkich komisji lekarskich (art. 28 ust. 5 u.p.o.) oraz wojskowych komisji lekarskich (art. 29 ust. 3e u.p.o.).

 

Wykluczenie możliwość powiatowej komisji lekarskiej do weryfikacji (zmiany) własnego orzeczenia na wniosek skarżącego

W przypadku gdy osoba domaga się zmiany kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej (z kategorii D lub E na „wyższą” kategorię) ustalonej ostatecznym orzeczeniem powiatowej komisji lekarskiej, należy stwierdzić, że powiatowa komisja nie posiada właściwości do weryfikacji (zmiany) własnego orzeczenia na wniosek skarżącego.

 

Z treści art. 28 ust. 4c u.p.o. wynika bowiem, że wojskowy komendant uzupełnień nie jest uprawniony do wydania decyzji o skierowaniu osoby podlegającej kwalifikacji do powiatowej komisji lekarskiej w razie wydania przez tę komisję ostatecznego orzeczenia ustalającego kategorię zdolności do czynnej służby wojskowej D lub E (tak: wyrok WSA w Rzeszowie, sygn. akt. II SA/Rz 503/17).

 

Ustalenie kategorii wojskowej z naruszeniem przepisów prawa – możliwość zmiany kategorii D i E na A

Na zasadzie wyjątku, przewodniczący powiatowej komisji lekarskiej wszczyna z urzędu nadzwyczajne postępowanie w sprawie zmiany kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej wobec osób, dla których ustalono kategorię zdolności do czynnej służby wojskowej D lub E, jeżeli ostateczne orzeczenie o stopniu zdolności tych osób do czynnej służby wojskowej zostało wydane z naruszeniem przepisów prawa. Podstawę prawną stanowi tu art. 28 ust. 4 d u.p.o.

Przewodniczący powiatowej komisji lekarskiej kieruje się w tym względzie brzmieniem art. 7 k.p.a. stanowiącego, że w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

 

Warunki zmiany kategorii wojskowej D i E na A w ramach postępowania weryfikacyjnego

Będąc szczególną podstawą weryfikacji orzeczenia o nadaniu kategorii wojskowej D lub E, postępowanie w tym przedmiocie winno być uruchamiane z urzędu przez przewodniczącego komisji. Nie wyklucza to jednak złożenia w tym przedmiocie wniosku przez zainteresowanego.

Wniosek nie oznacza jednak, że z chwilą jego złożenia dochodzi automatycznie do wszczęcia postępowania nadzwyczajnego. Jak wynika bowiem z treści art. 28 ust. 4 d u.p.o. przewodniczący powiatowej komisji lekarskiej dokonuje weryfikacji wcześniejszego orzeczenia po wszczęciu z urzędu postępowania jedynie wówczas, gdy stwierdzi wydanie go z naruszeniem prawa.
Ustawodawca nakłada zatem na organ administracji obowiązek przeprowadzenia postępowania zmierzającego do ustalenia, czy pierwotne orzeczenie wydane zostało z naruszeniem prawa.

 

W przedmiotowym zakresie organ administracji zobowiązany jest na wstępnym etapie postępowania nadzwyczajnego do zweryfikowania okoliczności powoływanych przez wnioskodawcę i oceny czy powoływane okoliczności oraz materiał dowodowy, którym dysponował na etapie pierwotnego postępowania, uzasadniają wszczęcie z urzędu postępowania nadzwyczajnego.
Orzecznictwo sądów administracyjnych wskazuje przy tym, że w sytuacji gdy zainteresowany wnioskodawca domaga się od organów wszczęcia takiego postępowania winien dołączyć do akt sprawy wszelką dokumentację w tym również medyczną. W przypadku gdy taką dokumentacją nie dysponuje, organ administracji zobowiązany jest do podjęcia działań zmierzających do jej uzyskania.

Osoba ubiegająca się o weryfikację orzeczenia komisji lekarskiej w sprawie nadania kategorii wojskowej D lub E może popierać to takimi argumentami, jak np. brak odniesienia się komisji do całości przedstawionego materiału dowodowego (zaświadczeń lekarskich), niewłaściwa ocena dokumentacji, i wszelkie inne naruszenia procedur postępowania komisji (tak: wyrok NSA z dnia 30 września 2016r. , sygn. akt I OSK 1447/16 ).

 

O wszczęciu postępowania weryfikującego powiadamia się wojskowego komendanta uzupełnień oraz osobę, wobec której orzeczona została kategoria zdolności do czynnej służby wojskowej D lub E (art. 28 ust. 4d u.p.o.).

 

Zniszczenie zarchiwizowanych dokumentów komisji lekarskiej a dowodzenie w postępowaniu weryfikacyjnym

Z uwagi na obowiązujące unormowania prawne w zakresie archiwizacji dokumentów oraz ich niszczenia może zaistnieć sytuacja, że organ administracji nie będzie w stanie we własnych zasobach odnaleźć stosownego orzeczenia. W takich przypadkach ciężar dowodu spoczywa na stronie domagającej się czynności procesowej, co oznacza, że strona żądająca wszczęcia nadzwyczajnego postępowania będzie zobowiązana do przedłożenia dokumentu, którego uchylenia się domaga, oraz dokumentacji medycznej.

 

Wojskowe komisje lekarskie:

Możliwość zmiany kategorii wojskowej rezerwistów i żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową

Jak wspomniano, również wojskowe komisje lekarskie są właściwe do orzekania o zdolności do czynnej służby wojskowej i nadawania określonych kategorii wojskowych. Ich właściwość dotyczy określonych osób, wymienionych w art. 29 ust 1. u.p.o. Dotyczy to m.in.:
1) osób o nieuregulowanym stosunku do służby wojskowej w okresie, kiedy nie urzęduje powiatowa komisja lekarska;
2) żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową;
3) żołnierzy rezerwy;
4) osób przeniesionych do rezerwy niebędących żołnierzami rezerwy i innych;

Wymienione osoby, na swój wniosek lub z urzędu, kierowane są do wojskowej komisji lekarskiej przez wojskowego komendanta uzupełnień (wyjątek stanowią tu żołnierze czynnej służby wojskowej, których do komisji kieruje dowódca jednostki wojskowej). Kierujący informuje przewodniczącego komisji wojskowej o takim fakcie i przesyła w załączeniu posiadaną dokumentację medyczną dotyczącą stanu zdrowia osoby skierowanej.

 

Skierowanie do wojskowej komisji lekarskiej na wniosek osób wskazanych (poza żołnierzami czynnej służby wojskowej), może nastąpić jednak wyłącznie w przypadku występowania uzupełnieniowych potrzeb Sił Zbrojnych. Użycie w ustawie sformułowania „na wniosek” sugeruje jednak iż nawet w sytuacji niewystępowania braków kadrowych Sił Zbrojnych, skierowanie takie może nastąpić z urzędu – przez wojskowego komendanta uzupełnień.

Sposobność ta nie dotyczy natomiast osób z kategorią wojskową E. Takich osób bowiem, zgodnie z brzmieniem art. 29 ust. 3a nie kieruje się (ani na wniosek, ani z urzędu) do wojskowej komisji lekarskiej w czasie pokoju.

 

Szczegóły dotyczące prac i uprawnień wojskowych komisji lekarskich określone są w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 stycznia 2018 r. w sprawie orzekania o zdolności do czynnej służby wojskowej oraz trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach.

 

Możliwość zmiany kategorii wojskowej z D na A nadanej przed rokiem 2009 przez komisję wojskową

Dnia 9 stycznia 2009 r. Sejm przeprowadził nowelizację ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP. W nowym brzmieniu ustawa ta przewiduje możliwość uregulowania stosunku do służby wojskowej poprzez przeniesienie do rezerwy bez odbywania czynnej służby wojskowej.

Jeżeli przed tą datą osoba podlegająca powszechnemu poborowi wojskowemu została uznana ostatecznym orzeczeniem powiatowej komisji lekarskiej za osobę niezdolną do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju (kategoria D) , a z aktualnego stanu ewidencji wojskowej wynika, iż osoba ta została przeniesiona do rezerwy (bez odbycia służby wojskowej w związku ustaloną kategorią D) – przyjąć należy, że przesłanka z art. 29 ust. 1 pkt 4 u.p.o. została spełniona i istnieje możliwość, aby osoba z kategorią D wystąpiła z wnioskiem do wojskowego komendanta uzupełnień o skierowanie do wojskowej komisji lekarskiej w czasie występowania uzupełnieniowych potrzeb Sił Zbrojnych.

 

Przesłanka występowania uzupełnieniowych potrzeb Sił Zbrojnych przy zmianie kategorii wojskowej

Wspomniana przesłanka występowania uzupełnieniowych „potrzeb kadrowych” Sił Zbrojnych niezbędna do możliwości wystąpienia z wnioskiem o skierowanie do wojskowej komisji lekarskiej o zmianię kategorii wojskowej oznacza w praktyce, że właściwy organ wojskowy dysponuje znacznym zakresem swobody oceny istnienia tego rodzaju potrzeb i wydanie decyzji o skierowaniu do wojskowej komisji lekarskiej musi zostać poprzedzone pozytywną weryfikacją przesłanki „uzupełnieniowych potrzeb Sił Zbrojnych” (tak: wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 12 września 2017 r., sygn. akt. II SA/Rz 503/17).

 

 

Kliknij gwiazdkę, aby dokonać oceny!

Średnia ocena 4.8 / 5. Liczba głosów: 9

Jak dotąd brak głosów! Bądź pierwszą osobą, która oceni ten artykuł.

Jeżeli post okazał się przydatny …

Dołącz do nas w mediach społecznościowych!

31 komentarzy do “Zmiana kategorii wojskowej E lub D na A”

  1. Witam. Mam takie pytanie czy w przypadku gdy w2001 roku dostałem kat. ,E” z powodu złamanej nie droznej przegrody nosowej paragraf 26.punkt 9 inaprawilem ja czy mam szanse ją zmienić?

    1. Witam
      Musiałby Pan wykazać, że komisja lekarska dopuściła się naruszenia prawa. Natomiast w sytuacji, gdy dane schorzenie w czasie orzekania rzeczywiście istniało i zostało należycie zakwalifikowane, to w zasadzie nie ma możliwości zmiany kategorii E.
      S. Sobolewski

      1. W chwili obecnej nie żadnych szans żeby zmienić tą kategorię pomimo i wada wcześniej wymieniona została naprawiona i nie ma żadnych przeciwwskazań lekarskich do zmiany kategorii.?

        1. Jeżeli przedstawił Pan Komisji lekarskiej zaświadczenie potwierdzające przyjętą kwalifikację schorzenia, to niestety nie.

          1. Witam, a jak działa to w drugą stronę? Podczas komisji wojskowej została przyznana mi kategoria A, dodam że nie jestem okazem zdrowia, mam również schorzenie które wymienił kolega powyżej. Miałem złamany nos i przegroda nosowa jest bardzo krzywa i nie drożna.Jest możliwosć zmiany kategorii na niższa w takim przypadku?
            Pozdrawiam.
            Tomasz

            1. Sławomir Sobolewski

              Witam. W tym kierunku istnieje możliwość zmiany – zgodnie z art. 28 ust 4 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP, ostateczne orzeczenie o zdolności do czynnej służby wojskowej ustalające kategorię zdolności do czynnej służby wojskowej A lub B może być zmienione przez powiatową komisję lekarską z urzędu albo na pisemny wniosek osoby stawiającej się do kwalifikacji wojskowej lub wojskowego komendanta uzupełnień, jeżeli stan zdrowia tej osoby uległ istotnej zmianie.

    2. Witam w tamtym roku mój chrześniak dostał kategorie D ponieważ miał znamie i lekarz na komisji stwierdził że to czerniak i dali mu czas na odwołanie 14 dni a na wynik biopsji czekał 3 tygodnie poczym okazało się że wynik jest bardzo dobry i odwoływał się kilka razy ale zero odzewu proszę mi powiedzieć czy można coś z tym zrobić.

      1. Witam
        Jest możliwość złożenia wniosku do Przewodniczącego Powiatowej Komisji Lekarskiej z art. 28 ust. 4d u.p.o. o wszczęcie z urzędu postępowania w sprawie stwierdzenia naruszenia prawa przy orzekaniu przez Komisję

    3. Witam
      Czy jeżeli w chwili komisji wojskowej, chorowałem na padaczkę i dostałem kat D ale obecnie jestem z tej choroby wyleczony, nie przyjmuję leków , nie jestem pod obserwacją lekarza itp. jest możliwość zmiany kategorii aby dostać się do policji?

      1. Witam. Istotna jest chwila orzekania przez Komisję Lekarską. Jeżeli ówczesny stan zdrowia dawał podstawę do przyznania kategorii D, to traktowane jest to w ten sposób, że późniejsza poprawa stanu zdrowia jest nieistotna. Wynika to stąd, że obecnie można uzyskać zmianę kategorii jedynie wtedy, gdy wykaże się dopuszczenie się przez komisję naruszenia prawa (np. poprzez błędną weryfikację stanu zdrowia). Natomiast jeżeli komisja nie posiadała danych medycznych o tym, że stan pańskiego zdrowia może się w przyszłości polepszyć, to zasadniczo orzecznictwo staje na stanowisku, że komisja nie mogła dopuścić się naruszenia prawa.

      1. Jedyna droga to wniosek do Przewodniczącego Powiatowej Komisji Lekarskiej o wszczęcie z urzędu postępowania w sprawie stwierdzenia naruszenia przez Komisję prawa – co może doprowadzić do zmiany kategorii na wyższą.

    4. Witam! Mam 36 lat i kategorie d ponieważ jestem alergikiem .Od kilku lat nie biorę już rzadnych lęków czy jest szansa na zmianę kat na A i podjęcie pracy w wojsku i jak do tego się w ogóle zabrać?

      1. Witam. Może Pan złożyć odpowiedni wniosek do wojskowego komendanta uzupełnień lub wniosek do przewodniczącego powiatowej komisji lekarskiej w sytuacji, gdyby orzeczenie było wadliwe z powodu naruszenia przez komisję prawa.
        S. Sobolewski

    5. Czy jak przez rodzinę zostałem zmuszony do pobytu w zakładzie psychiatrycznym i zmanipulowany oraz gdy donieśli ugadaną wcześniej z psychiatrą opinię i dostałem kategorię E lub D to mogę się od tego odwołać i czy są szanse na zmianę kategorii bo jeśli są mimo że nikłe to bym chciał zacząć działać bardzo bym prosił o jakąś radę eksperta bo nie mam pojęcia co robić ani nie wiem już gdzie szukać pomocy.

      1. Możliwy jest wniosek do Przewodniczącego Powiatowej Komisji Lekarskiej o wszczęcie z urzędu postępowania w sprawie zmiany kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej, jednak jeżeli Komisja procedowała na dostarczonych dokumentach medycznych, to szanse na zmianę są bardzo niewielkie.
        S. Sobolewski

        1. Nie miałem żadnych testów robionych ani nic tak naprawdę oprócz wzroku tylko mi wzrok zbadali i tyle a innych kandydatów to trzymali praktycznie dwa razy dłużej niż mnie.

          1. W takim wypadku może Pan złożyć taki wniosek. Najlepiej jest go poprzeć dokumentacją/faktami z ówczesnego okresu, które przeczą istnieniu stwierdzonej przez Komisję choroby.

    6. Jak dowiedzieć się, sprawdzić na jakiej podstawie została wydana kategoria zdrowia „D”?
      Na komisji w 2006r, kiedy służba była obowiązkowa, lekarze nas po prostu pytali, czy będziemy studiować, co i czy chcemy iść do wojska 😀

      1. Zwykle taka informacja jest podana w książeczce wojskowej, a na pewno w orzeczeniu Powiatowej Komisji Lekarskiej. Jeżeli nie ma Pan takiego orzeczenia, może Pan wystąpić do Powiatowej Komisji Lekarskiej o przesłanie odpisu orzeczenia.
        S. Sobolewski

    7. Witam,
      mąż w 2001r.otrzymał kat.A odwoływał się (ze względu na stan zdrowia)i otrzymał kat.D, czy obecnie istnieje szansa by ponowie stanąć na komisji lekarskiej i otrzymać kat.A (posiadając dokumentację medyczną potwierdzającą, że stan zdrowia obecnie jest b.dobry,dolegliwości z tamtego okresu zostały całkowicie wyleczone). Proszę o odp.

    8. Witam, niedawno została mi orzeczona kat. D, kategoria ta została mi wydana pomimo niewykonania jednego z wymaganych badań(psychatrycznego) które mogłoby stwierdzić moją pełną zdolność do służby wojskowej. Co można w takiej sytuacji zrobić?

      1. Witam. Jakkolwiek to lekarze oceniają jakie badania są w danej sytuacji konieczne, to może to stać się zarzutem naruszenia prawa (art. 7 kpa – zasady prawdy obiektywnej, a więc konieczności dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy) przy wydawaniu orzeczenia.
        S. Sobolewski

    9. Witam, w 2001roku dostałem kąt.B12 z tytułu że rok wcześniej miałem pobyt w szpitalu, komisja chciała żebym wykonał badania ,szpital w którym byłem odniosłem się do tego że komisja ma napisać jakie badania mają być wykonane,po wezwaniu na komisję przedstawiłem im tak sytuację i bez żadnych badań dostałem kąt D,czy po takim czasie jest możliwość sprostowania tego gdyż już wtedy byłem i jestem w 100% zdrowy.

      1. Witam. Jest to teoretycznie możliwe, gdyż skoro podnosi Pan, że był zdrowy już w czasie ewaluacji Pańskiego stanu zdrowia przez Komisję, powoduje to, że Komisja nienależycie oceniła sytuację zdrowotną, a zatem z naruszeniem przepisów prawa. Aczkolwiek udowodnienie tego faktu może być problematyczne. S. Sobolewski

    Dodaj komentarz

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

    Protected with IP Blacklist CloudIP Blacklist Cloud

    Umówienie spotkania 9:00-19:00