Niebieska Karta i jej zamknięcie

Niebieska Karta to procedura, której celem jest przede wszystkim zapewnienie bezpieczeństwa osobie doświadczającej przemocy domowej. Inicjatywa ta opiera się na współpracy wielu instytucji, takich jak Policja, pomoc społeczna, służba zdrowia, oświata czy organizacje pozarządowe, które reagują na sygnały wskazujące na przemoc w rodzinie i wspólnie podejmują działania interwencyjne oraz pomocowe.

Co to jest niebieska karta?

Niebieska karta stanowi dokument tworzony w ramach Procedury Niebieskiej Karty, czyli zespołu czynności, w ramach których badane jest podejrzenie istnienia przemocy w rodzinie. Niebieska karta ma na celu pomóc osobom doświadczającym przemocy domowej i przeciwdziałanie temu zjawisku. 

Kto zajmuje się niebieską kartą?

Niebieska Karta obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli:

• jednostek organizacyjnych pomocy społecznej
• gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych
• policji
• oświaty
• ochrony zdrowia
• organizacji pozarządowych,

w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie.

Kiedy zakłada się niebieską kartę w 2025 r.?

Wszczęcie procedury następuje przez wypełnienie formularza “Niebieska Karta – A” przez przedstawiciela jednego z wymienionych wyżej organów w przypadku powzięcia, w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych:

• podejrzenia stosowania przemocy wobec członków rodziny lub
• w wyniku zgłoszenia dokonanego przez świadka przemocy domowej

W dokumencie tym wskazuje się wszystkie osoby doznające przemocy domowej i wszystkie osoby
stosujące przemoc domową. Wzór formularza “Niebieska Karta – A” dostępny jest na stronie niebieskiej linii.

Formularz “Niebieska Karta – A” przekazuje się, nie później niż w terminie 5 dni roboczych od dnia wszczęcia procedury, do zespołu interdyscyplinarnego.

Po wypełnieniu formularza „Niebieska Karta – A” osobie pokrzywdzonej przemocą domową przekazuje się formularz „Niebieska Karta – B”.

Przykłady przemocy podlegającej niebieskiej karcie

Przemoc domowa podlegająca niebieskiej karcie obejmuje jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, takie jak na przykład:

• narażenie na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia
• naruszenia godności
• naruszenia nietykalności cielesnej
• działania wywołujące cierpienie lub krzywdę
• pozbawienie dostępu do środków finansowych lub pracy
• istotne naruszenia prywatności
• wzbudzanie poczucia zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej,

Czy założenie niebieskiej karty wymaga zgody pokrzywdzonej?

Podejmowanie interwencji w środowisku wobec rodziny dotkniętej przemocą odbywa się w oparciu o procedurę Niebieskie Karty i nie wymaga zgody osoby dotkniętej przemocą w rodzinie.

Czy o niebieskiej karcie informuje się stosującego przemoc?

Jeżeli wszczęcie procedury nastąpiło pod nieobecność osoby stosującej przemoc domową, o wszczęciu procedury grupa diagnostyczno-pomocowa zawiadamia tę osobę. Następuje to nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania formularza „Niebieska Karta – A”.

Zawiadomienie stosującego przemoc o niebieskiej karcie może nastąpić  dowolnej formie i w dowolny sposób, również za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość.

Jak wygląda procedura założenia niebieskiej karty?

Na posiedzeniu grupa diagnostyczno-pomocowa w obecności zaproszonej osoby pokrzywdzonej przemocą:

• dokonuje analizy sytuacji w związku z podejrzeniem stosowania przemocy domowej 
• opracowuje indywidualny plan pomocy albo
• rozstrzyga o braku zasadności podejmowania działań.

Na podstawie ustaleń zawartych w wypełnionym formularzu „Niebieska Karta – C”,  grupa podejmuje działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy domowej i poprawę jej sytuacji życiowej.

Niestawiennictwo osoby doznającej przemocy domowej nie wstrzymuje prac grupy diagnostyczno-pomocowej.

Jakie działania obejmuje niebieska karta?

Wszczynając procedurę celem założenia niebieskiej karty podejmuje się działania interwencyjne mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie. Działania te to m.in.:

• informowanie Policji lub Żandarmerii Wojskowej o okolicznościach uzasadniających zastosowanie nakazu natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia i zakazu zbliżania się do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia (w ramach uprawnień przewidzianych w ustawie o policji),
• udzielenie osobie pokrzywdzonej pierwszej pomocy przedmedycznej lub zapewnieniu pomocy medycznej
• zaspokojeniu podstawowych potrzeb osoby pokrzywdzonej, w tym udzieleniu wsparcia i poradnictwa od przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, jak też innych organizacji działających na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

Osoba wszczynająca niebieską kartę dokonuje wstępnej diagnozy sytuacji w związku z zaistnieniem uzasadnionego podejrzenia stosowania przemocy domowej i przeprowadza rozmowę z osobą doznającą przemocy domowej, a także, w miarę możliwości, z osobą stosującą przemoc.

W trakcie rozmowy z osobą stosującą przemoc domową informuje się ją w szczególności o prawnokarnych konsekwencjach stosowania przemocy domowej oraz wskazuje na konieczność zmiany sposobu postępowania.

Niebieska karta a rola zespołu interdyscyplinarnego

Zespół interdyscyplinarny realizuje działania określone w gminnym programie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie. Zadaniem zespołu jest integrowanie i koordynowanie działań podmiotów zaangażowanych w działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie

W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą przedstawiciele jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty, ochrony zdrowia i organizacji pozarządowych.

Przedstawiciele podmiotów wszczynających procedurę Niebieskie Karty działają w oparciu o zasadę współpracy i przekazują informacje o podjętych działaniach przewodniczącemu zespołu interdyscyplinarnego.

Niebieska karta a niestawiennictwo osoby objętej przemocą

Wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A” następuje w obecności pełnoletniej osoby doznającej przemocy domowej. Niestawiennictwo osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, nie wstrzymuje prac zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej.

Wezwanie osoby stosującej przemoc a Niebieska Karta

Grupa diagnostyczno-pomocowa, po wezwaniu osoby stosującej przemoc domową, w jej obecności, dokonuje analizy sytuacji w związku z podejrzeniem stosowania przemocy domowej i na podstawie informacji zawartych w formularzu „Niebieska Karta – D” dokonuje ustaleń dotyczących dalszych działań, zobowiązując osobę stosującą przemoc domową do ich realizacji w celu zmiany jej postępowania.

W ramach procedury niebieskiej karty grupa diagnostyczno-pomocowa:

• udziela pomocy osobie doznającej przemocy domowej
• podejmuje działania w stosunku do osoby stosującej przemoc domową w celu zaprzestania stosowania tego rodzaju zachowań;
• przekazuje osobie stosującej przemoc domową informacje w szczególności o prawnokarnych konsekwencjach stosowania przemocy domowej
• przekazuje osobie stosującej przemoc domową informacje o koniecznych do zrealizowania działaniach w celu zaprzestania stosowania przemocy domowej
• wnioskuje do zespołu interdyscyplinarnego o skierowanie osoby stosującej przemoc domową do udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową lub w programach psychologiczno-terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową (decyzja w tej kwestii następuje jednogłośnie)
• przeprowadza z osobą stosującą przemoc domową rozmowę ukierunkowaną na wskazanie zagrożeń wynikających z nadużywania alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub leków;

Dostęp do treści dokumentów niebieskiej karty

Wszystkie działania realizowane w ramach procedury są dokumentowane w formie pisemnej. Dostęp do dokumentacji niebieskiej karty przysługuje:

• osobie doznającej przemocy domowej
• stosującemu przemoc domową

Następuje to po uzyskaniu zgody zespołu interdyscyplinarnego, w siedzibie ośrodka pomocy społecznej lub centrum usług społecznych, który zapewnia obsługę organizacyjno-techniczną zespołu interdyscyplinarnego.

Niebieska karta a alkoholizm

Jeżeli osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, nadużywa alkoholu, członkowie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej kierują tę osobę do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.

Niebieska karta a przestępstwo

Wszystkie działania podjęte w ramach założenia niebieskiej karty są dokumentowane. W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa sporządzone dokumenty są przekazywane organom właściwym do prowadzenia postępowania przygotowawczego w ramach postępowania karnego.

Informacje zgromadzone w ramach działań podejmowanych w ramach procedury Niebieskiej Karty mogą stanowić istotne źródło informacji dla organów ścigania, w tym informacji niezbędnych do oceny ryzyka zagrożenia życia i zdrowia pokrzywdzonych. Sama procedura Niebieskiej Karty nie może jednak zastąpić właściwej reakcji organów ścigania w sprawach o przestępstwa ścigane z urzędu (tak: Głogowska-Balcerzak Anna, Prawna ochrona życia ofiar przemocy domowej na gruncie art. 2 EKPC).

Kiedy zamykana jest niebieska karta? 

Zamknięcie Niebieskiej Karty następuje na podstawie dwóch głównych przesłanek prawnych.

• ustania przemocy domowej i uzasadnionego przypuszczenia, że zaprzestano dalszego stosowania przemocy domowej;
• rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań.

Pierwsza z nich to faktyczne ustanie przemocy domowej, które potwierdza okres przynajmniej trzech miesięcy bez występowania agresywnych zachowań. Specjaliści oceniają także, czy istnieje uzasadnione przypuszczenie trwałego zaprzestania przemocy. Ważne są tu takie zmiany jak gotowość osoby krzywdzonej do współpracy ze specjalistami, zmiana zachowania agresora dzięki uczestnictwu w terapii oraz równowaga sił między stronami.

Drugą możliwością jest stwierdzenie braku zasadności kontynuowania procedury Niebieskiej Karty. Dotyczy to sytuacji, gdy na przykład okazuje się, że problemem jest konflikt, a nie przemoc, gdy sprawa dotyczy małoletniego agresora, lub w przypadku śmierci którejkolwiek ze stron (tak: Materiał instruktażowy – zakończenie procedury „Niebieskie Karty”).

Formalnie procedurę kończy grupa diagnostyczno-pomocowa sporządzeniem protokołu zawierającego dane uczestników, daty, opis działań oraz powody zakończenia działań. Protokół ten musi być przekazany zespołowi interdyscyplinarnemu w ciągu 7 dni od jego sporządzenia. Po zakończeniu procedury Niebieskiej Karty, przez kolejne dziewięć miesięcy prowadzone są działania monitorujące. Obejmują one wizyty kontrolne, doradztwo oraz wsparcie, mające na celu utrzymanie bezpieczeństwa i trwałość zakończenia przemocy. W wyjątkowych przypadkach monitoring może odbywać się zdalnie, np. telefonicznie lub przez komunikatory elektroniczne .

Działania monitorujące wobec osób uczestniczących w tej procedurze są prowadzone przez okres 9 miesięcy po zakończeniu procedury „Niebieskie Karty”. Monitorowanie to polega w szczególności na:

• składaniu wizyt sprawdzających stan bezpieczeństwa w związku z zakończoną procedurą
• poradnictwie
• udzielaniu wsparcia

W danej sytuacji monitorowanie może być prowadzone za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość.

Zakończenie procedury wymaga udokumentowania w formie protokołu podpisanego przez przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego. Protokół ten powinien zawierać opis podjętych działań w ramach procedury.

O zakończeniu procedury Niebieskie Karty informuje się osobę doznającą przemocy domowej oraz osobę stosującą przemoc.

Niebieska karta a dalsza przemoc

Jeżeli zachodzi podejrzenie, że osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, dopuściła się po raz kolejny stosowania przemocy w rodzinie w trakcie działań dokonywanych przez zespół interdyscyplinarny lub grupę roboczą, wypełnia się formularz Niebieska Karta – C w zakresie niezbędnym do udokumentowania nowego zdarzenia.

Błąd przy niebieskiej karcie

W sprawach dotyczących procedury Niebieskie Karty prowadzonych przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, nawet gdy podmioty wszczynające procedurę popełniały błędy w wypełnianiu Kart, sąd nie uznawał swojej właściwości rzeczowej w tej materii, gdyż stwierdzał (np. w sprawie z dnia 25 listopada 2015 r., sygn. akt I OSK 2896/15), że Zespół Interdyscyplinarny nie jest organem administracji publicznej, ani w znaczeniu ustrojowym (żaden przepis prawa nie określa go w ten sposób), ani też funkcjonalnym, po czym odrzucał skargę. Przewodniczący Zespołu Interdyscyplinarnego nie posiada kompetencji do wydawania aktów, które w sposób prawny kształtują prawa i obowiązki stron

Podobnie wypowiada się doktryna, stwierdzając, że ustawodawca nie powierzył Zespołowi Interdyscyplinarnemu żadnych kompetencji władczych. Zespół w szczególności nie posiada prawa do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień, innych niż określone w punktach 1-3 § 2 art. 3 p.p.s.a. aktów lub czynności dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa. Wszystkie działania podejmowane przez Zespół Interdyscyplinarny należą do sfery działań prawnych niewładczych i nie zmierzają wprost do wywołania skutków prawnych. Nie mogą być wprowadzane w życie za pomocą przymusu (red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Instytucje prawa administracyjnego, System Prawa Administracyjnego, t. 1, INPr PAN 2015, s. 57-59, nb 139-140, 142, 145).

Jakie są skutki niebieskiej karty?

Z aktów prawnych dotyczących instytucji Niebieskie Karty wynika, że nie jest ona bynajmniej orzeczeniem stwierdzającym popełnienie przestępstwa/wykroczenia. Stanowi jedynie zbiorczą nazwą procedur, które zmierzają do stwierdzenia, czy informacje o danym zdarzeniu były prawdziwe. Jeżeli natomiast ustalono przemoc, to wskazuje jakie działania należy podjąć celem zapobieżenia ich eskalacji.

Niebieska Karta dostarcza więc informacje mogące posłużyć policji do wszczęcia procedury karnej, ale jej bezpośrednio nie wszczyna.

Wskazać należy, że instytucjonalne prawo strony (oskarżonego) do obrony powstaje dopiero po wszczęciu postępowania przygotowawczego przez organy ścigania. Tak więc możliwości podejmowania przez osobę wobec której istnieje podejrzenie stosowania przemocy w rodzinie działań na etapie Niebieskiej Karty są ograniczone. W postępowaniu przygotowawczym, będącym elementem procedury karnej pojawiają się natomiast instrumenty prawne stworzone do obrony, takie jak udział obrońcy, prawo do przeglądania akt itd.

Jednak sam fakt wszczęcia procedury Niebieskie Karty nie wpływa bezpośrednio na prawa i obowiązki takiej osoby, gdyż procedura ta nie stwierdza jej winy, a więc nie mają znaczenia prawnego w innego rodzaju postępowaniach.

Dokumenty powstałe w ramach niebieskiej karty stanowią zapis o tym, że przedłożono informacje o przemocy w rodzinie. Jednak  nie dowodzą, że przemoc ta została prawnie stwierdzona (gdyż nie przeprowadzono właściwego postępowania karnego). Stosownie bowiem do Art. 5 kpk, oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina jego nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem. Podobna zasada obowiązuje w postępowania w sprawach o wykroczenia (odpowiednie stosowanie Art. 5 kpk przewidziane przez Art. 8 kpw).

Odwołanie od Niebieskiej Karty

Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy domowej oraz rozporządzenie do niej nie przewidują żadnego formalnego trybu odwoławczego wobec samego aktu uruchomienia procedury „Niebieskie Karty”. Procedura ta nie ma charakteru decyzji administracyjnej czy orzeczenia sądowego, a jest jedynie zbiorem czynności interwencyjnych i pomocowych, podejmowanych z mocy ustawowej wobec sytuacji uzasadnionego podejrzenia przemocy domowej.

Uruchomienie procedury następuje przez wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A” przez przedstawiciela instytucji uprawnionej, bez wymogu uzyskania zgody ani osoby doznającej przemocy, ani osoby podejrzewanej o jej stosowanie.

W konsekwencji osoba objęta procedurą nie może formalnie uchylić tej procedury ani się od niej odwołać. Nie oznacza to jednak, że w toku jej prowadzenia jest całkowicie pozbawiona możliwości obrony, może:

• przedstawić swoje wyjaśnienia przed grupą diagnostyczno-pomocową,
• zgłaszać dokumenty i dowody,
• podnosić argumenty, że przemoc domowa nie miała miejsca

– ale to grupa diagnostyczno-pomocowa ocenia, czy kontynuować działania.

Procedura kończy się dopiero wówczas, gdy grupa diagnostyczno-pomocowa stwierdzi, że przemoc ustąpiła oraz że nie istnieje ryzyko jej ponownego wystąpienia lub wyda rozstrzygnięcie o braku zasadności podjętych działań. Rozstrzygnięcie to musi być udokumentowane protokołem.

Należy zaznaczyć, że osoba objęta procedurą ma prawo wnieść skargę, nie w sensie odwołania od samego uruchomienia procedury, lecz wobec działań lub zaniechań zespołów interdyscyplinarnych bądź grup diagnostyczno-pomocowych (np. do organu, który powołał zespół).

Skarga na działalność zespołu interdyscyplinarnego przy Niebieskiej Karcie

Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy domowej, każda osoba objęta procedurą Niebieskiej Karty ma prawo złożyć skargę na działalność zespołu interdyscyplinarnego, grupy diagnostyczno-pomocowej lub ich poszczególnych członków.

Inne osoby (na przykład świadkowie przemocy) mogą sygnalizować nieprawidłowości, ale formalne prawo wniesienia skargi przysługuje właśnie osobie objętej procedurą.

Podstawą skargi mogą być zarówno działania, jak i zaniechania organów prowadzących procedurę, np:

• brak organizacji posiedzeń zespołu interdyscyplinarnego co najmniej raz na dwa miesiące,
• naruszenie poufności i przekazywanie danych osobowych w sposób nieuprawniony,
• niewłaściwe zawiadamianie osoby stosującej przemoc o wszczęciu procedury,
• nieuzasadnione zakończenie procedury „Niebieskie Karty” albo brak monitorowania sytuacji przez dziewięć miesięcy po jej zakończeniu,
• niepowołanie grupy diagnostyczno-pomocowej w ustawowym terminie,
• nieobecności członków zespołu interdyscyplinarnego lub grupy diagnostyczno-pomocowej, które utrudniają pracę,
• nieinformowanie osoby objętej procedurą o podejmowanych działaniach.

Miejsce złożenia skargi zależy od tego, kogo dotyczy:

• Skarga na zespół interdyscyplinarny lub jego członka – należy ją złożyć do wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, który powołał ten zespół.

• Skarga na grupę diagnostyczno-pomocową lub jej członka – należy ją złożyć do zespołu interdyscyplinarnego, przy którym działa dana grupa diagnostyczno-pomocowa (art. 9b ust. 16).

W treści skargi powinny znaleźć się:

• dane składającego (imię, nazwisko, adres do korespondencji),
• wskazanie, kogo dotyczy skarga (zespół interdyscyplinarny, grupa diagnostyczno-pomocowa lub konkretny członek),
• opis zdarzeń: co się wydarzyło, kiedy, gdzie, jakie dokumenty lub posiedzenia mają związek z tą sytuacją,
• oczekiwania wobec organu: na przykład ponowne rozpatrzenie sprawy, zmiana sposobu działania, 
• ewentualne dowody: kopie pism, notatki, inne dokumenty.

Skargi rozpatruje się w trybie Kodeksu postępowania administracyjnego.

• Co do zasady powinny być one załatwione nie później niż w ciągu jednego miesiąca.
• Jeżeli organ otrzyma skargę, do której nie jest właściwy, musi ją przekazać organowi właściwemu i poinformować o tym osobę składającą.
• W przypadku bardziej skomplikowanych spraw termin może zostać wydłużony, ale organ musi o tym powiadomić.

Osoba składająca skargę otrzymuje pisemne zawiadomienie o sposobie jej rozpatrzenia wraz z uzasadnieniem.

Skarga może zakończyć się:

• uwzględnieniem w całości lub w części, co może skutkować działaniami naprawczymi (np. częstsze posiedzenia zespołu, zmiana sposobu informowania, dopilnowanie obowiązku monitorowania sytuacji po zakończeniu procedury Niebieskiej Karty),
• działaniami dyscyplinującymi wobec członka zespołu interdyscyplinarnego lub grupy diagnostyczno-pomocowej,
• wnioskiem o zmianę osoby delegowanej do pracy w zespole lub grupie,
• skierowaniem zaleceń organizacyjnych do całego zespołu interdyscyplinarnego,
• uznaniem skargi za bezzasadną,
• przekazaniem sprawy do innego organu, jeśli okaże się właściwszy.

Obrona przed Niebieską Kartą

Zespoły interdyscyplinarne ani grupy robocze nie są też urzędami, przed którymi adwokaci i radcowie prawni byliby uprawnieni do reprezentowania stron, na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o adwokaturze oraz odpowiednio– art. 4 ust. 1 ustawy o radcach prawnych. Uprawnienie takie można by ewentualnie wywieźć z art. 31 Konstytucji statuującego zasadę ochronę wolności jednostki (tak: Procedura „Niebieskie Karty” 24 maja 2022 r., Organizator: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej w Warszawie).

Niebieska karta a nakaz opuszczenia mieszkania

Jak wspomniano, policjant ma prawo wydać wobec osoby stosującej przemoc domową, stwarzającej zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby pokrzywdzonej, nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania. Nakaz ten obejmuje również  bezpośrednie otoczenia mieszkania, jak też zakaz zbliżania się do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.

Policjant wówczas wskazuje obszar lub odległość od wspólnie zajmowanego mieszkania, którą osoba stosująca przemoc domową jest obowiązana zachować.

Niebieska karta zakaz zbliżania

Ustawa o policji daje policjantowi uprawnienie do wydania wobec stosującego przemoc domową zakaz zbliżania się do osoby pokrzywdzonej. Zakaz ten następuje na wyrażoną w metrach odległość.

Możliwe jest także wydanie zakazu wstępu na teren:

• szkoły
• placówki oświatowej, opiekuńczej lub artystycznej
• obiektu sportowego
• miejsca pracy,

chyba że osoba stosująca przemoc jest tam zatrudniona lub pobiera naukę.

Policjant może również wydać zakaz kontaktowania się z osobą pokrzywdzoną przemocą.

Program korekcyjno-edukacyjny dla osób stosujących przemoc domową

Zgodnie z § 15 ust 1 pkt 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”, w ramach procedury grupa diagnostyczno-pomocowa wnioskuje do zespołu interdyscyplinarnego o skierowanie osoby stosującej przemoc domową do udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową lub w programach psychologiczno-terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową.

Rozstrzygnięcie w tej materii jest podejmowane przez grupę diagnostyczno-pomocowa jednogłośnie. W przypadku braku zgodności członków grupy, odrębne wnioski członków grupy wraz z uzasadnieniem są przekazywane do zespołu interdyscyplinarnego, który podejmuje decyzje w sprawie skierowania osoby stosującej przemoc domową do udziału w programie korekcyjno-edukacyjnym albo programie psychologiczno-terapeutycznym większością głosów.

Celem obu form programów jest powstrzymanie sprawcy przed dalszym stosowaniem przemocy, rozwijanie umiejętności samokontroli oraz uczenie rozwiązywania problemów w sposób pozbawiony agresji.

Jeżeli istnieje zgłoszenie albo podejrzenie stosowania przemocy domowej, zespół Interdyscyplinarny w ciągu maksymalnie trzech dni powołuje Grupę Diagnostyczno-Pomocową. Grupa Diagnostyczno-Pomocowa analizuje sytuację rodziny. Po zebraniu informacji grupa może wystąpić do Zespołu Interdyscyplinarnego z wnioskiem o skierowanie osoby stosującej przemoc do jednego z w/w programów.

Zespół Interdyscyplinarny, po rozpatrzeniu wniosku, wydaje skierowanie. W ramach skierowania:

• wskazuje konkretny podmiot realizujący program,
• zobowiązuje osobę stosującą przemoc do zgłoszenia się w terminie 30 dni od dnia doręczenia skierowania,
• poucza o obowiązku dostarczenia odpowiednich zaświadczeń (o zgłoszeniu się oraz o ukończeniu programu),
• informuje o konsekwencjach niewykonania obowiązków.

Osoba, która otrzymała skierowanie, zgłasza się do programu. Po zgłoszeniu realizator programu (zwykle jest to jednostka powiatowa) wystawia zaświadczenie o zgłoszeniu się. Osoba zobowiązana musi dostarczyć to zaświadczenie do Grupy Diagnostyczno-Pomocowej.

Uczestnictwo w programie odbywa się zgodnie z harmonogramem i zasadami wyznaczonymi przez podmiot prowadzący. Po jego zakończeniu osoba otrzymuje zaświadczenie o ukończeniu programu, które w terminie 30 dni musi przekazać Grupie Diagnostyczno-Pomocowej.

Grupa Diagnostyczno-Pomocowa monitoruje, czy osoba stosująca przemoc wypełnia swoje obowiązki:

• Jeżeli w dokumentacji brakuje zaświadczenia o zgłoszeniu się, grupa wysyła dwa wezwania, w odstępach nie dłuższych niż 30 dni.
• Brak zaświadczenia o ukończeniu programu jest również odnotowywany i kontrolowany.

Jeżeli mimo wezwań:

• w ciągu 90 dni od dnia doręczenia skierowania osoba nie dostarczy zaświadczenia o zgłoszeniu się, albo
• w ciągu 30 dni od dnia ukończenia programu nie przedstawi zaświadczenia o jego ukończeniu,

wówczas Grupa Diagnostyczno-Pomocowa kieruje wniosek do Zespołu Interdyscyplinarnego o złożenie zawiadomienia o popełnieniu wykroczenia z artykułu 66c Kodeksu wykroczeń. Przepis ten stanowi, że kto uporczywie nie stosuje się do obowiązków określonych w art. 4 ust. 6 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.  

Czy udział w programie korekcyjnym jest obowiązkowy?

Tak. Po skierowaniu przez Zespół Interdyscyplinarny, na wniosek Grupy Diagnostyczno-Pomocowej, osoba stosująca przemoc ma obowiązek zgłoszenia się, uczestnictwa, ukończenia programu oraz dostarczenia odpowiednich zaświadczeń.

Co się dzieje, gdy ktoś nie wykonuje obowiązków?

Grupa Diagnostyczno-Pomocowa wzywa dwukrotnie do dostarczenia zaświadczenia o zgłoszeniu się. Następnie Zespół Interdyscyplinarny składa zawiadomienie o wykroczeniu.

Etapy Niebieskiej karty – podsumowanie

„Niebieska Karta – A”: wszczęcie i interwencja

• Wszczęcie procedury Niebieskiej Karty następuje z chwilą wypełnienia formularza przez uprawnionego przedstawiciela (np. Policji, pomocy społecznej, oświaty, ochrony zdrowia) przy uzasadnionym podejrzeniu przemocy lub po zgłoszeniu świadka.
• W formularzu wskazuje się wszystkie osoby doznające przemocy domowej i wszystkie osoby stosujące przemoc; prowadzi się wstępną diagnozę i rozmowę.
• Podejmowane są natychmiastowe działania dla zapewnienia bezpieczeństwa (m.in. zapobieganie zagrożeniu życia/zdrowia, pierwsza pomoc, wsparcie, informowanie o środkach prawnych).
• Wypełniony formularz przekazuje się do zespołu interdyscyplinarnego niezwłocznie, nie później niż w 5 dni roboczych; zespół przekazuje go grupie diagnostyczno-pomocowej w ciągu 3 dni, a ta zbiera się najpóźniej w 5 dni od otrzymania.

„Niebieska Karta – B”: informacja dla osoby doznającej przemocy

• Formularz przekazuje się osobie doznającej przemocy (albo, zależnie od sytuacji, jej opiekunowi lub osobie najbliższej); nie przekazuje się go osobie stosującej przemoc.
• Zawiera wyjaśnienie istoty procedury, opis form przemocy, przysługujące prawa i listę miejsc, gdzie można uzyskać pomoc (telefony, instytucje, organizacje).
• Zapowiada dalszy kontakt i działania ze strony grupy diagnostyczno-pomocowej.

„Niebieska Karta – C”: działania wobec osoby doznającej przemocy

• Na posiedzeniu grupy diagnostyczno-pomocowej, w obecności zaproszonej osoby doznającej przemocy, analizuje się sytuację i opracowuje indywidualny plan pomocy (bezpieczeństwo, zdrowie, pomoc psychologiczna i prawna, wsparcie socjalne, schronienie, działania Policji itd.).
• Plan może być modyfikowany wraz ze zmianą potrzeb; w formularzu odnotowuje się także każde kolejne zdarzenie przemocy w trakcie trwania procedury.
• Gdy dotyczy to małoletnich lub osoby pełnoletniej nieporadnej, czynności prowadzi się w obecności wskazanych dorosłych; w razie potrzeby zapewnia się tłumacza lub inne formy komunikacji.

„Niebieska Karta – D”: działania wobec osoby stosującej przemoc

• Po wezwaniu osoby stosującej przemoc grupa diagnostyczno-pomocowa, w jej obecności, analizuje sytuację, weryfikuje dane i opis stosowanych form przemocy (czas trwania, świadkowie, używki, posiadanie broni, dotychczasowe interwencje).
• Ustala się konkretne zobowiązania tej osoby (np. udział w programach korekcyjno-edukacyjnych lub programach psychologiczno-terapeutycznych, leczenie odwykowe, informowanie o postępach) oraz harmonogram okresowej oceny wypełniania zobowiązań.

Po zakończeniu procedury Niebieskiej Karty prowadzi się monitorowanie sytuacji (wizyty sprawdzające, poradnictwo, wsparcie), w formie określonej przez grupę diagnostyczno-pomocową.

Pomoc adwokata w Krakowie w sprawie niebieskiej karty

Niebieska karta nie stanowi uznania winy osoby, względem której została założona. Jednak zdarzenie, które stanowiło podstawę założenia niebieskiej karty może prowadzić do wszczęcia postępowania karnego o takie przestępstwa, jak groźba karalna, czy znęcanie się psychiczne lub fizyczne. Zgłoszenie się do adwokata na wczesnym etapie postępowania jest kluczowe.

Pomoc adwokata działającego na terenie Krakowa pozwoli Ci na przyjęcie optymalnej linii obrony. Adwokat zna przepisy prawa dotyczące przemocy domowej i procedury związanej z Niebieską Kartą. W razie oskarżenia, adwokat pomoże Ci skutecznie reprezentować Twoje interesy w sądzie, dążąc do wyjaśnienia sytuacji lub uzyskania jak najbardziej korzystnego wyroku.