Przejdź do treści
Adwokat Kraków » Blog prawny » Prawo cywilne

Przedawnienie roszczeń

 

Przedawnienie roszczeń – istota instytucji

Artykuł 117 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu.

Istota przedawnienia polega na tym, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest jednak nieważne.

 

Skutki upływu terminu przedawnienia

Zgodnie z treścią przepisu art. 117 § 2 kc sam upływ terminu przedawnienia nie wywołuje skutku przedawnienia, lecz powoduje powstanie po stronie tego, przeciw komu przysługuje roszczenie, uprawnienia do uchylenia się od jego zaspokojenia. Dotyczy to nie tylko roszczenia głównego, ale i odsetek za opóźnienie (tak: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1995r., Sygn. akt III CZP 156/95).

 

Ten przeciwko komu roszczenie przysługuje, zachowuje pełną swobodę korzystania z zarzutu przedawnienia, chyba że po upływie terminu przedawnienia, zrzeka się tego zarzutu.  

Nie wystarczy również fakt, że na wniosek zobowiązanego przeprowadzono w procesie dowody pozwalające na ustalenie upływu terminu przedawnienia, jeżeli nie powołał się on na przedawnienie (tak: Edward Gniewek (red.) Kodeks cywilny. Komentarz. Wydawnictwo C. H. Beck 2017)

 

Wyjątek w tym zakresie wprowadziła ustawa z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. I tak od dnia 9 lipca 2018 roku wszedł w życie przepis art. 117 § 2 1 k.c., zgodnie z którym, po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi.  

 

Cel instytucji przedawnienia roszczeń

Sąd Najwyższy wyjaśniał wielokrotnie charakter przepisów o przedawnieniu oraz ich ratio legis, stwierdzając, że przepisy o przedawnieniu mają charakter stabilizujący stosunki prawne i gwarantują ich pewność, dopuszczenie bowiem możliwości realizowania roszczeń bez jakiegokolwiek ograniczenia w czasie prowadziłoby do sytuacji, w której strona pozostawałaby przez dziesiątki lat w niepewności, co do swej sytuacji prawnej (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1991 r., III CRN 500/90, OSNC 1992, nr 7-8, poz. 137).

 

Roszczenia majątkowe – definicja

Jak powiedziano, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Podstawą wyróżnienia kategorii praw majątkowych i niemajątkowych jest typowy interes, jaki prawa te realizują. Prawa majątkowe są uwarunkowane obiektywnym interesem ekonomicznym uprawnionego. Na podstawie tego kryterium do praw majątkowych zalicza się prawa rzeczowe, wierzytelności opiewające na świadczenia majątkowe, prawa majątkowe małżeńskie oraz istotną część praw kwalifikowanych jako tzw. własność intelektualna.

 

Sprawa ma charakter majątkowy, gdy zgłoszone w niej żądanie zmierza do realizacji prawa lub uprawnienia mającego bezpośredni wpływ na stosunki majątkowe stron. Sprawami majątkowymi mogą być przy tym nie tylko sprawy o świadczenie, lecz także sprawy o ustalenie albo o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa, ponieważ także w tych sprawach orzeczenie może wywierać wpływ na stosunki majątkowe stron (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2016 r., Sygn. akt I CZ 8/16).

 

Z kolei do praw niemajątkowych zalicza się prawa osobiste i prawa rodzinne niemajątkowe, stanowiące element stosunków między małżonkami, krewnymi, przysposobionymi i powinowatymi.

 

Terminy przedawnienia

Zgodnie z art. 118 kc (stanowiącym lex generalis), w brzmieniu nadanym po noweli dokonanej ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw – Dz. U. z 2018r., poz. 1104), jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Terminy przedawnienia roszczeń, których długość wynosi dwa lata i więcej, będą upływać więc 31 grudnia danego roku kalendarzowego.

 

Stosowanie nowych terminów przedawnienia do starych wierzytelności

Stosownie do nowelizującej Kodeks cywilny ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. , do roszczeń powstałych przed dniem 9 lipca 2018 r. (wejście w życie ustawy nowelizującej) i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, stosuje się od dnia 9 lipca 2018 r. przepisy Kodeksu cywilnego w nowym brzmieniu (a więc zastosowanie znajduje nowy, ogólny termin przedawnienia wynoszący 6 lat).

Jeżeli jednak zgodnie ze znowelizowanymi przepisami Kodeksu cywilnego termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem 9 lipca 2018 r. A jeżeli przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.


Do przysługujących konsumentowi roszczeń powstałych przed dniem 9 lipca 2018 r. i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, których terminy przedawnienia są określone w art. 118 kc (ogólny termin przedawnienia oraz termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe) i art. 125 § 1 kc (roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju), stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego w brzmieniu dotychczasowym. Powoduje to, że w przypadku roszczeń konsumentów, których dotyczą przepisy art. 118 lub 125 § 1 kc, termin przedawnienia będzie nadal wynosił 10 lat, a jego bieg nie będzie kończył się 31 grudnia danego roku.

Roszczenia przedawnione przysługujące przeciwko konsumentowi, co do których do dnia 9 lipca 2018 r. nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegają z tym dniem skutkom przedawnienia określonym w nowym brzmieniu Kodeksu.

 

Rozpoczęcie biegu przedawnienia – wymagalność roszczenia

Odnośnie terminu, od którego zaczyna biec przedawnienie należy odwołać się do art. 120 § 1 zd. 1 k.c., w myśl którego bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Roszczenia mogą uzyskać przymiot wymagalności w dniu oznaczonym przez ustawę lub przez czynność prawną, albo przez właściwość zobowiązania.

 

W doktrynie określa się wymagalność jako stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. Jest to stan potencjalny, o charakterze obiektywnym, którego początek zbiega się z chwilą uaktywnienia się wierzytelności. Stanowi to początek biegu przedawnienia (tak: wyrok Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 29 listopada 2018 r., Sygn. akt I C 751/18).

 

Bezwzględnie obowiązujący charakter przepisów o przedawnieniu  

Przedawnienie jest instytucją prawa bezwzględnie obowiązującego (ius cogens) i regulujące je przepisy nie mogą być uchylone lub zmienione wolą stron – zgodnie z treścią przepisu art. 119 kc, terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.

 

Przedawnienie roszczenia o odsetki

Na temat zasad przedawnienia odsetek – czytaj tutaj

 

Przedawnienie zsumowanych roszczeń okresowych  (np. czynszu najmu, dzierżawy)

Niekiedy dług strony jest tak ujęty, że powstają wątpliwości, czy jest ona zobowiązana do świadczeń okresowych, np. gdy najemca jest zobowiązany do zapłaty czynszu z góry za cały oznaczony okres najmu lub do zapłaty czynszu co miesiąc w ramach najmu zawartego na czas oznaczony.  

Wskazane możliwe różnice w ujęciu obowiązków jednej ze stron tego typu stosunków nie powinny jednak prowadzić do różnicowania reżimu prawnego tych stosunków, byłoby to bowiem nieracjonalne, a w każdym razie trudno zrozumiałe.

 

Nieracjonalność różnicowania pod względem prawnym roszczeń o zapłatę czynszu w zależności od tego, czy w danym przypadku czynsz odpowiada w sposób jednoznaczny modelowi świadczeń okresowych, czy nie, i stosowania do jednego roszczenia o zapłatę czynszu trzyletniego terminu przedawnienia, a do drugiego sześcioletniego, przemawia za tym, aby również w świetle art. 118 k.c. czynsze najmu, czynsze dzierżawy i inne należności stanowiące ekwiwalent świadczeń ciągłych traktować zawsze, choćby więc nawet strony umówiły się tylko o jedno takie świadczenie, jednolicie, tj. zawsze jako świadczenia okresowe w rozumieniu tego przepisu (tak: uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 r., Sygn. akt III CZP 42/04).

 

Przedawnienie roszczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu

Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat.

Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat (art. 125. § 1 kc).  

 

Przerwanie biegu przedawnienia

Na temat przerwania biegu przedawnienia i momentu od którego przedawnienie biegnie na nowo – czytaj tutaj

 

Przedawnienie a zarzut przedawnienia – różnice

Po upływie oznaczonego terminu (terminu przedawnienia) wierzyciel zostaje ograniczony w możliwości dochodzenia swego prawa. Skutek przedawnienia polega więc na tym, że dłużnik uzyskuje prawo zgłoszenia zarzutu wyłączającego możliwość dochodzenia świadczenia przed sądem. Uchylenie się od zaspokojenia przedawnionego roszczenia polega na odmowie spełnienia świadczenia z powołaniem się na upływ terminu przedawnienia.

 

Ramy czasowe do zgłoszenia zarzutu przedawnienia

Gdy zarzut przedawnienia opiera się na materiale dowodowym zebranym z zachowaniem reguł prekluzji (ograniczeń czasowych powoływania dowodów w procesie cywilnym), może być podniesiony w każdym czasie, także w toku postępowania apelacyjnego. Przewidziana w przepisach prawa procesowego prekluzja nie dotyczy zatem zarzutów materialnoprawnych, które w związku z tym mogą zostać zgłoszone aż do zamknięcia rozprawy apelacyjnej, w każdej fazie postępowania (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 7 marca 2012 r., Sygn. akt I ACa 97/12, LEX nr 1130079 ).

 

Podobnie opowiedział się Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w wyroku z dnia 28 lutego 2014 r., Sygn. akt. VIII Ga 215/13, stwierdzając, że według obecnego modelu prezentowania materiału procesowego pominięciu podlegają jedynie spóźnione twierdzenia i dowody. Nie dotyczy to zatem w szczególności zarzutów o charakterze materialnym, o ile znajdują one oparcie w materiale dowodowym, zgromadzonym w sprawie z zachowaniem przewidzianych w postępowaniu cywilnym reguł prekluzji dowodowej.

 

Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia

Na temat zrzeczenie się zarzutu przedawnienia – czytaj tutaj

 

Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia a uznanie roszczenia

Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia odróżnić należy od uznania roszczenia, które powoduje przerwanie okresu biegu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 2 KC).

 

Realizacja uprawnienia dłużnika do skorzystania z przedawnienia przez zaniechanie

Realizacja uprawnienia dłużnika, na korzyść którego upłynął termin przedawnienia, może nastąpić przez zwykłe zaniechanie, czyli powstrzymanie się od zachowań, które stanowiłyby spełnienie świadczenia, zarówno od czynności prawnych, jak i faktycznych.

Ustawa wiąże bowiem nabycie przez dłużnika uprawnienia do uchylenia się od zaspokojenia roszczenia z samym upływem terminu przedawnienia – verba legis „po upływie terminu przedawnienia”, a nie z jakimkolwiek oświadczeniem woli czy aktem staranności dłużnika. Nie można zatem podzielić stanowiska, że do przedawnienia roszczenia dochodzi dopiero po dojściu do wierzyciela oświadczenia dłużnika.

 

Należy pamiętać, że instytucja przedawnienia stanowi jedną z postaci dawności – skutków prawnych upływu czasu. Upływ czasu jest zjawiskiem naturalnym, zrozumiałe jest więc, że ustawodawca nie wymaga złożonych czynności konwencjonalnych w celu urzeczywistnienia skutków upływ czasu w stosunkach prawnych, polegając w tej mierze na powszechnej wiedzy, doświadczeniu i staranności obywateli (tak: wyrok Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 30 listopada 2017 r., Sygn. akt I C 2496/17).

 

Przedawnienie roszczeń w sprawach wytoczonych przeciwko konsumentom

Od wejścia w życie ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy Kodeks cywilny do dnia 9 lipca 2018 r., a więc wejścia w życie ustawy nowelizującej z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2018, poz. 1104), Sąd badał zarzut przedawnienia tylko wówczas, jeżeli został zgłoszony przez stronę.

 

Na mocy wskazanej nowelizacji, od dnia 9 lipca 2018 r. wprowadzono w życie przepis art. 117 § 2 1 k.c., zgodnie z którym, po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi.

Ponadto zgodnie z przepisem art. 5 ust. 4 ustawy nowelizującej, roszczenia przedawnione przysługujące przeciwko konsumentowi, co do których do dnia wejścia w życie tejże ustawy nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegają z tym dniem skutkom przedawnienia określonym w znowelizowanym Kodeksie cywilnym.

 

Powyższe oznacza konieczność brania przez Sąd pod uwagę z urzędu przedawnienia roszczenia przy orzekaniu od dnia 9 lipca 2018 r., także w sprawach wszczętych przed tym dniem, a dotyczących roszczeń przysługujących przeciwko konsumentom (tak: wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi z dnia 11 marca 2019 r., Sygn. akt VIII C 1951/18).  Sąd zatem zobowiązany jest badać z własnej inicjatywy czy roszczenie nie jest przedawnione, a jeśli będzie, oddalić powództwo.  

Jedynie w wyjątkowych przypadkach sąd może, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności (art. 117 1 § 1 kc).

 

Uznanie długu w sytuacji zadłużenia już przedawnionego a aktywność sądu w sprawie przeciwko konsumentowi

Uznanie długu w sytuacji zadłużenia już przedawnionego, w niektórych przypadkach może być potraktowane jako zrzeczenie się dłużnika możliwości powoływania się na zarzut przedawnienia (art. 117 § 2 k.c.). Natomiast nawet wtedy, nie zwalnia to Sądu z obowiązku badania terminu przedawnienia z urzędu stosownie do treści art. 117 § 2 1 k.c. (tak: wyrok Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 29 listopada 2018 r., Sygn. akt I C 751/18).

 

Przelew wierzytelności a przedawnienie roszczenia

Zgodnie z uzasadnieniem uchwały Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016 r. sygn. akt III CZP 29/16, co do zasady, nabywca wstępuje w sytuację prawną cedenta, w tym również w zakresie przedawnienia, zbycie wierzytelności jest bowiem irrelewantne dla jego biegu.

W przypadku wierzytelności objętej bankowym tytułem wykonawczym sytuacja prawna cesjonariusza kształtuje się jednak odmiennie od sytuacji prawnej nabywcy wierzytelności objętej innym tytułem wykonawczym.

 

Przedawnienie roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym

Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę (Art. 442 1. § 1 kc).

Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

 

W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności.

 

Powyższe terminy przedawnienia, dotyczą wszelkich roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, w tym też roszczeń majątkowych o naprawienie krzywdy niemajątkowej. Do tejże kategorii zalicza się także roszczenia majątkowe o zadośćuczynienie z art. 445 k.c. i art. 448 k.c. (tak: Komentarz do Kodeksu Cywilnego, G. Bieniek i in., Ks. III, Zobowiązania Tom I, Wyd. Praw. 1996 r., str. 346).

 

Warunki konieczne do rozpoczęcia terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym

Trzechletni okres przedawnienia przewidziany w art. 442 1 § 1 k.c. rozpoczyna swój bieg w chwili dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Obydwie przesłanki spełnione powinny być kumulatywnie. Jeśli poszkodowany ustali, kto jest odpowiedzialny za szkodę później niż dowiedział się o szkodzie, bieg okresu przedawnienia rozpoczyna się dopiero od chwili powzięcia informacji o osobie obowiązanej do naprawienia szkody (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 10 kwietnia 2002 r., IV CKN 949/00, Biul. SN 2002, Nr 11, s. 11). Poszkodowany nie może dowiedzieć się, kto jest obowiązany do naprawienia szkody, zanim dowiedział się o szkodzie.

 

Przedawnienie rozpoczyna bieg z chwilą, z którą poszkodowany poweźmie wiedzę o wszystkich elementach stanu faktycznego potrzebnych do wystąpienia z roszczeniem, a zatem o zdarzeniu sprawczym, szkodzie, związku przyczynowym i osobie odpowiedzialnej. W wyroku z 25 kwietnia 2015 r., Sygn. akt IV CSK 495/14, Sąd Najwyższy trafnie stwierdził, że termin przedawnienia rozpoczyna bieg w chwili dowiedzenia się przynajmniej o niektórych uszczerbkach wywołanych czynem niedozwolonych, a nie dopiero w chwili powzięcia wiedzy o wszystkich następstwach czynu niedozwolonego (podobnie M. Safjan, w: Pietrzykowski, Komentarz, 2015, t. I, s. 1484, Nb 13).

 

Przedawnienie roszczeń z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy

Zgodnie z art. 554 kc roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych przedawniają się z upływem lat dwóch.

 

Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 26 stycznia 2005 r., III CZP 42/04 przyjął, że ustanowiony w art. 118 k.c. termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe stosuje się do roszczeń o odsetki za opóźnienie także wtedy, gdy roszczenie główne ulega przedawnieniu w terminie określonym w art. 554 k.c., przy czym roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się jednak najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego.

 

Przedawnienie roszczeń wynikających z umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych

Stosownie do art. 56 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego, świadczenie usług telekomunikacyjnych odbywa się na podstawie umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Umowa ta jest umową nazwaną, jednakże przywołana ustawa nie reguluje wszystkich kwestii związanych z przedmiotową umową. Ustawa zawiera jedynie przepisy dotyczące treści, formy, stron oraz sposobów zawierania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych.

Obecnie zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie przeważa zapatrywanie, że do umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych w zakresie nieunormowanym ustawą Prawo telekomunikacyjne znajdują zastosowanie przepisy ogólne dotyczące zobowiązań zawarte w Kodeksie cywilnym (tak: J. Krasuski Umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych, LexisNexis 2005, LEX nr 53073; G. Bieniek, H. Ciepła, S. Dmowski, J. Gudowski, K. Kołakowski, M. Sychowicz, T. Wiśniewski, Cz. Żuławska [w:] G. Bieniek (red) Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom I-II, wyd. X, LexisNexis, 2011, LEX nr 10022).

 

W konsekwencji do treści nieunormowanych w ustawie Prawo telekomunikacyjne znajdą zastosowanie przepisy ogólne dotyczące zobowiązań zawarte w Kodeksie cywilnym.

Do roszczeń wynikających z umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych w kwestii terminów przedawnienia zastosowanie znajdzie zatem art. 118 kc. Powyższe stanowisko zostało wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2009r. (III CZP 20/09, LEX nr 493968), w której stwierdzono, że termin przedawnienia roszczenia o opłatę abonamentową i wynagrodzenie za połączenia telefoniczne z umowy o świadczenie usług telefonicznych określa art. 118 kc.  

 

Przedawnienie roszczeń z udzielonych pożyczek i kredytów

Nie ulega wątpliwości, że udzielanie pożyczek i kredytów mieści się w zakresie działalności gospodarczej prowadzonej przez banki i inne podmioty, dlatego termin przedawnienia roszczeń wynikających z tego rodzaju umów wynosi 3 lata. Jednakże, jeśli wierzyciel uzyska prawomocne orzeczenie sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczenie sądu polubownego, stwierdzające jego roszczenie, wówczas termin przedawnienia wynosił będzie lat sześć (art. 125 § 1 k.c.) (tak: wyrok Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 29 listopada 2018 r., Sygn. akt I C 751/18).

 

Rozpoczęcie terminu przedawnienia rat pożyczki lub kredytu

W judykaturze ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym, w przypadku umów pożyczki/kredytu poszczególne raty przedawniają się po upływie trzech lat licząc od dnia, w którym rata powinna zostać spłacona zgodnie z zawartą umową. W związku z czym okres przedawnienia biegnie tu oddzielnie w stosunku do każdej z rat.

Natomiast w przypadku wypowiedzenia umowy przez pożyczkodawcę/kredytodawcę, np. w konsekwencji z niespłacania zobowiązania, całość zobowiązania staje się wymagalna z datą rozwiązania umowy pożyczki/kredytu (tak: wyrok Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 29 listopada 2018 r., Sygn. akt I C 751/18).

 

Przedawnienie należności czynszowych

Wymagalność zapłaty poszczególnych należności z tytułu umowy najmu powstaje co miesiąc, gdyż opłaty te płatne są w terminach miesięcznych, co skutkuje ich przedawnieniem z upływem trzech lat od daty wymagalności ( art. 120 § 1 kc).

W myśl utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego ustawowy skutek przedawnienia dotyczy także odsetek za opóźnienie (tak: uchwała SN z dnia 10.11.1995 III CZP 156/95 OSNCP 3/96). Przy czym ustanowiony w art. 118 k.c. termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe stosuje się do roszczeń o odsetki za opóźnienie także wtedy, gdy roszczenie główne ulega przedawnieniu w innym terminie. Roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się jednak najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego.

 

Przedawnienie należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne ZUS

Należności z tytułu składek na ubezpieczenie ZUS, których płatnik nie uregulował w terminie podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może na drodze egzekucji administracyjnej lub sądowej dochodzić należności z tytułu składek tylko wtedy, gdy nie uległy one przedawnieniu. Przedawnienie przedmiotowych należności powoduje bowiem wygaśnięcie zobowiązania składkowego.

Przepisy ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych regulujące w sposób kompleksowy i wyłączny omawianą kwestię ulegały zmianom. Do dnia 31 grudnia 2002 r. termin przedawnienia przedmiotowych należności wynosił 5 lat, a od 1 stycznia 2003 r. do 31 grudnia 2011 r. termin ten wynosił 10 lat licząc od dnia, w którym stały się one wymagalne.

 

Od 1 stycznia 2012r. przedmiotowe należności ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, przy czym 5 letni termin stosuje się również do przedawnienia należności z tytułu składek, którego bieg rozpoczął się przed 1 stycznia 2012r., z tym, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od 1 stycznia 2012r. Jeżeli jednak przedawnienie rozpoczęte przed 1 stycznia 2012r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Zatem wybór odpowiedniego terminu przedawnienia, zależy od tego, który z nich upłynie wcześniej.

 

Do nieprzedawnionych należności stosuje się nie tylko nowy termin przedawnienia ale również wszystkie nowe przepisy dotyczące okoliczności mających wpływ na bieg terminu przedawnienia, tj. jego przerwanie i zawieszenie, o ile wymienione w nowych uregulowaniach podstawy przerwania lub zawieszenia biegu terminu przedawnienia powstały po tej dacie. Skutki wcześniejszych zdarzeń oceniać zaś należy według przepisów obowiązujących w chwili ich zaistnienia (por. wyrok NSA w Warszawie z 30 września 2009 r., Sygn. akt II GSK72/09).

 

Przedawnienie należności z tytułu składek  na ubezpieczenie społeczne ZUS zabezpieczonych hipoteką lub zastawem

Nie ulegają przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem, jednakże po upływie terminu przedawnienia należności te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia (Art. 24 ust 5  o systemie ubezpieczeń społecznych).

 

Przedawnienie roszczeń wynikających z przewozu

W uchwale z dnia 17 marca 2017 r. sygn. akt III CZP 111/16 Sąd Najwyższy stwierdził, że „Roszczenie o odszkodowanie przewidziane w art. 7 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91, przedawnia się w terminie rocznym na podstawie art. 778 kc.”

W świetle art. 778 k.c. bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia wykonania przewozu. 

 

  

Kliknij gwiazdkę, aby dokonać oceny!

Średnia ocena 5 / 5. Liczba głosów: 1

Jak dotąd brak głosów! Bądź pierwszą osobą, która oceni ten artykuł.

Jeżeli post okazał się przydatny …

Dołącz do nas w mediach społecznościowych!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Protected with IP Blacklist CloudIP Blacklist Cloud

Umówienie spotkania 9:00-19:00