Przejdź do treści
Strona główna » Blog prawny » Prawo cywilne » Sprostowanie nieścisłej lub nieprawdziwej informacji prasowej

Sprostowanie nieścisłej lub nieprawdziwej informacji prasowej

 

Art. 31a ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe w ust 1 stanowi, że na wniosek zainteresowanej osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną, redaktor naczelny właściwego dziennika lub czasopisma jest obowiązany opublikować bezpłatnie rzeczowe i odnoszące się do faktów sprostowanie nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w materiale prasowym.

 

Spis treści:

Definicja prasy

Prasa oznacza publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, opatrzone stałym tytułem albo nazwą, numerem bieżącym i datą, a w szczególności: dzienniki i czasopisma, serwisy agencyjne, stałe przekazy teleksowe, biuletyny, programy radiowe i telewizyjne oraz kroniki filmowe; prasą są także wszelkie istniejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego przekazywania, w tym także rozgłośnie oraz tele – i radiowęzły zakładowe, upowszechniające publikacje periodyczne za pomocą druku, wizji, fonii lub innej techniki rozpowszechniania; prasa obejmuje również zespoły ludzi i poszczególne osoby zajmujące się działalnością dziennikarską (Art. 7 ust. 2 pkt 1 Prawa prasowego).

 

Definicja materiału prasowego

Materiałem prasowym jest każdy opublikowany lub przekazany do opublikowania w prasie tekst albo obraz o charakterze informacyjnym, publicystycznym, dokumentalnym lub innym, niezależnie od środków przekazu, rodzaju, formy, przeznaczenia czy autorstwa (Art. 7 ust. 2 pkt 4 Prawa prasowego).

 

Cel instytucji sprostowania nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w materiale prasowym

W świetle znowelizowanego art. 31a Prawa prasowego sprostowanie postrzegane powinno być jako instytucja pozwalająca osobie, której dotyczy materiał prasowy na odniesienie się do przytoczonych w nim twierdzeń i zaprezentowanie jej stanowiska do przedstawionych zdarzeń i ich ocen. Instytucja ta stanowi bowiem szczególny mechanizm prawa prasowego pozwalający opinii publicznej na zapoznanie się ze stanowiskiem osoby przedstawionej w materiale prasowym, umożliwia jej zajęcie stanowiska w kwestach poruszonych w materiale prasowym, przedstawienia jej wersji wydarzeń, a w konsekwencji umożliwia tej osobie dotarcie do czytelników materiałów prasowych z własną prawdą za pośrednictwem tego samego środka przekazu, w którym ukazały się uprzednio informacje jej dotyczące (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 26 czerwca 2015 r., sygn. akt I CSK 255/14).

 

Rodzaj materiału prasowego podlegającego sprostowaniu

Dane o faktach dotyczących żądającego ich sprostowania mogą być w materiale prasowym zrelacjonowane wprost, w formie wypowiedzi autora materiału prasowego o tym, do jakich wniosków doprowadziły go czynności podjęte w czasie zbierania materiałów do publikacji. Jest jednak możliwe, że autor materiału prasowego zreferuje w nim wyniki wywiadów od osób, na relacjach których buduje obraz faktów.

 

Kolejność zestawienia tych wypowiedzi wraz z komentarzem autora materiału prasowego prowadzi wówczas czytelników do konkretnych wniosków o faktach. Forma wypowiedzi stanowiących materiał prasowy zależy od stylu preferowanego przez autora i technik językowych, które uznaje za właściwe do zastosowania przy budowie konkretnej wypowiedzi. Materiał prasowy podlega sprostowaniu niezależnie od tego, jaką technikę zastosował jego autor w celu zbudowania pewnego obrazu rzeczywistości. Sprostowaniu podlegają też teksty, których autorzy osiągają postawiony sobie cel przez cytowanie wypowiedzi osób trzecich, w porządku prowadzącym czytelnika do konkretnych wniosków o faktach, na które autor chce wskazać. Zastosowanie tej czy innej techniki językowej i stylistycznej przy redagowaniu materiału prasowego nie zwalnia od obowiązku opublikowania jego sprostowania (wyrok Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 4 listopada 2016 r. Sygn. akt I CSK 733/15).

 

Treść sprostowania wiadomości prasowej

Sprostowanie jest rzeczowe, jeśli odnosi się do faktów przedstawionych w materiale prasowym, do tego, co zostało w nim napisane na temat konkretnej osoby. Powinno być ono wypowiedzią zawierającą korektę wiadomości podanej w materiale prasowym, którą bohater tej wiadomości ocenia jako nieprawdziwą lub nieścisłą (tak: wyrok Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 4 listopada 2016 r. Sygn. akt I CSK 733/15).

 

Warunki formalne żądania dokonania sprostowania nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w materiale prasowym

Sprostowanie powinno zostać nadane w placówce pocztowej operatora pocztowego lub złożone w siedzibie odpowiedniej redakcji, na piśmie w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia opublikowania materiału prasowego (art. 31a ust. 3). Sprostowanie powinno zawierać podpis wnioskodawcy, jego imię i nazwisko lub nazwę oraz adres korespondencyjny (art. 31a ust. 4).

 

Tekst sprostowania nie może przekraczać dwukrotnej objętości fragmentu materiału prasowego, którego dotyczy, ani zajmować więcej niż dwukrotność czasu antenowego, jaki zajmował dany fragment przekazu (art. 31a ust. 6).

Sprostowanie powinno być sporządzone w języku polskim lub w języku, w którym opublikowany został materiał prasowy będący przedmiotem sprostowania (art. 31a ust. 7).

 

Zastrzeżenie adresu korespondencyjny wnioskodawcy tylko do wiadomości redakcji

Adres korespondencyjny wnioskodawcy może zostać zastrzeżony tylko do wiadomości redakcji, a w przypadku gdy materiał prasowy będący przedmiotem sprostowania dotyczy działalności związanej z używanym przez osobę fizyczną pseudonimem, może ona zastrzec także imię i nazwisko tylko do wiadomości redakcji (art. 31a ust. 5).

 

Czas opublikowania sprostowania nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w materiale prasowym

Redaktor naczelny ma obowiązek opublikować sprostowanie:

  • w elektronicznej formie dziennika lub czasopisma, w której zamieszczono materiał prasowy będący przedmiotem sprostowania – w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania sprostowania;
  • w dzienniku – w najbliższym przygotowywanym do druku numerze, a w przypadku braku możliwości technicznych w numerze następnym, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania sprostowania;
  • w czasopiśmie – w najbliższym od dnia otrzymania sprostowania lub następnym po nim przygotowywanym do opublikowania numerze;
  • w innym niż dziennik przekazie za pomocą dźwięku lub obrazu i dźwięku – w najbliższym analogicznym przekazie.

 

Gdy możliwy termin opublikowania sprostowania przekracza 6 miesięcy, na żądanie wnioskodawcy sprostowanie należy dodatkowo opublikować w ciągu miesiąca od dnia otrzymania sprostowania w odpowiednim ze względu na krąg odbiorców dzienniku. Koszty publikacji pokrywa wydawca prasy, w której ukazał się materiał prasowy będący przedmiotem sprostowania (Art. 32 ust. 2). Powyższe terminy nie mają zastosowania, jeżeli strony na piśmie umówiły się inaczej.

 

Forma opublikowania sprostowania nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w materiale prasowym

Sprostowanie w drukach periodycznych powinno być opublikowane w tym samym dziale i taką samą czcionką, co materiał prasowy, którego dotyczy, pod widocznym tytułem „Sprostowanie”. W przypadku przekazu za pomocą dźwięku lub obrazu i dźwięku sprostowanie powinno być wyraźnie zapowiedziane oraz nastąpić w przekazie tego samego rodzaju i o tej samej porze (Art. 32 ust. 4).

W tekście nadesłanego sprostowania nie wolno bez zgody wnioskodawcy dokonywać skrótów ani innych zmian (Art. 32 ust. 5).

 

Każda informacja uznana przez zainteresowanego za nieścisłą lub nieprawdziwą, zawarta w danym materiale prasowym, może podlegać odrębnemu sprostowaniu, a prawo prasowe nie wymaga, by tekst sprostowania został zredagowany jako wypowiedź w określonej postaci stylistycznej i formie gramatycznej.

Lektura treści sprostowania wraz z podpisem jednoznacznie winna wskazywać na to, że wypowiedź objętą treścią sprostowania należy przypisać żądającemu sprostowania. Redaktor Naczelny nie może zatem oczekiwać, że powód żądający sprostowania poszczególnym zdaniom w tekście sprostowania nada formę gramatyczną wskazującą na to, że pochodzą one od niego. O pochodzeniu tekstu od żądającego dostatecznie świadczy umieszczony pod nim podpis (tak: wyrok Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 4 listopada 2016 r. Sygn. akt I CSK 733/15).

 

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 czerwca 2017 r. sygn akt. I CSK 652/16 potwierdził, że materiał prasowy polega sprostowaniu niezależnie od przyjętego przez bohatera publikacji sposobu zredagowania sprostowania lub zastosowanej przez niego konwencji stylistycznej, albowiem prawo prasowe nie narzuca w tym obszarze jakichkolwiek reguł, wymaga jedynie zachowania wymogów wskazanych w art. 31a oraz a contrario w art. 33 ust. 1 i 2. Prawa prasowego. Zabieg stylistyczny domagającego się sprostowania, polegający na sformułowaniu tekstów w trzeciej a nie pierwszej osobie, czego przejawem jest zamieszczenie w treści sprostowań sformułowania “M.F. oświadcza, że…”, zamiast bardziej właściwego, zdaniem skarżącego sformułowania “Ja, M.F. oświadczam, że..” nie jest niewłaściwy.

Jest to konsekwencją roli i funkcji sprostowania jako specyficznej instytucji prawa prasowego umożliwiającej bohaterowi materiału prasowego przedstawienie opinii publicznej własnego stanowiska w kwestiach poruszonych w materiale i dotarcie do odbiorców z własną subiektywnie ujmowaną wersją wydarzeń za pośrednictwem tego środka przekazu, w którym ukazał się materiał (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2001 r., V KKN 631/98, nie publ., wyroki Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2015 r., I CSK 255/14, nie publ., oraz z dnia 24 lutego 2016 r., I CSK 30/15, nie publ.).

 

O tym, że objęte pozwem teksty stanowią sprostowanie oraz że pochodzą od powoda w dostateczny sposób świadczą ich tytuł oraz podpis pod sprostowaniem (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2016 r., I CSK 733/15, nie publ.).

 

Polemika redakcji względem sprostowania nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w materiale prasowym

Tekst sprostowania nie może być komentowany w tym samym numerze, przekazie lub w elektronicznej formie dziennika lub czasopisma, tego samego dnia. Nie wyklucza to jednak prostej zapowiedzi polemiki lub wyjaśnień (Art. 32 ust. 6).

 

Weryfikacja przez redaktora naczelnego faktów zawartych w sprostowaniu

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 listopada 2016 r. Sygn. akt I CSK 733/15 stwierdził, że z obowiązkiem zainteresowanej osoby, której dotyczył materiał prasowy zażądania sprostowania w terminie nie dłuższym niż 21 dnia od dnia opublikowania materiału prasowego, koresponduje obowiązek redaktora naczelnego opublikowania tego sprostowania w terminach określonych w art. 32 ust. 1 pr. pras., których długość zależy od tego, z jaką częstotliwością ukazuje się prasa, na łamach której sprostowanie ma być zamieszczone.

Obowiązek ten można sprowadzić do konieczności opublikowania sprostowania w nieodległym terminie od momentu, gdy ukazała się prostowana publikacja. Roszczenie o opublikowanie sprostowania przysługuje uprawnionemu wtedy, gdy redaktor naczelny odmówił opublikowania go, nie zachował terminu, w którym powinien opublikować sprostowanie, bądź nie zachował wymagań co do jego formy ustalonych w art. 32 ust. 4 i 5 Prawa prasowego. Nie sposób przyjąć, by w czasie wyznaczonym na zadośćuczynienie żądaniu opublikowania sprostowania materiału prasowego redaktor naczelny miał podejmować czynności zmierzające do zweryfikowania prawdziwości twierdzeń przytoczonych zarówno w materiale prasowym, jak i w sprostowaniu.

 

Prowadzenie żmudnego postępowania zmierzającego do zweryfikowania poglądów autorów publikacji prasowej na temat przedstawionej w nim osoby i jej działań oraz uzależnienie opublikowania sprostowania od tego, czy osobie, której ten materiał dotyczy uda się wykazać jego nieprawdziwość, sprawiałoby, że niemożliwe byłoby udzielenie osobie zainteresowanej ochrony przewidzianej przez art. 39 ust. 1 Prawa prasowego w rozsądnym terminie, a mianowicie takim, w jakim adresaci przekazu prasowego mogą mieć w pamięci jego treść.

Postępowanie przewidziane w art. 39 ust. 1 Prawa prasowego nie jest postępowaniem, w którym sąd miałby rozstrzygać w sporach politycznych, naukowych, czy artystycznych albo w sporach o to, czy danej osobie może być przypisany czyn zabroniony ustawą. Jest to bowiem postępowanie zmierzające do udostępnia powodowi, jako osobie dotkniętej publikacją prasową, forum, na którym odniesie się do wyrażonych na jego temat relacji o zdarzeniach, w których miał uczestniczyć.

 

Uprawnienie bliskich zmarłego do żądania sprostowania nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w materiale prasowym

Uprawnienie do wystąpienia z wnioskiem przysługuje także osobie najbliższej zmarłego, w rozumieniu art. 115 § 11 Kodeksu karnego, a zatem małżonkowi, wstępnemu, zstępnemu, rodzeństwu, powinowatemu w tej samej linii lub stopniu, osobie pozostającej w stosunku przysposobienia oraz jej małżonkowi, a także osobie, która pozostawała we wspólnym pożyciu, oraz następcy prawnemu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej (art. 31a ust. 2).

 

Odmowa opublikowania sprostowania nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w materiale prasowym

Redaktor naczelny odmawia opublikowania sprostowania, jeżeli sprostowanie:

  • jest nierzeczowe lub nie odnosi się do faktów;
  • zostało nadane lub złożone po upływie terminu, o którym mowa w art. 31a ust. 3, lub nie zostało podpisane;
  • nie odpowiada wymaganiom określonym w art. 31a ust. 4–7;
  • zawiera treść karalną;
  • podważa fakty stwierdzone prawomocnym orzeczeniem dotyczącym osoby dochodzącej publikacji sprostowania.

 

Redaktor naczelny może odmówić opublikowania sprostowania, jeżeli sprostowanie:

  • odnosi się do wiadomości poprzednio sprostowanej;
  • jest wystosowane przez osobę, której nie dotyczą fakty przytoczone w prostowanym materiale, za wyjątkiem sytuacji określonych w art. 31a ust. 2 (osoby bliskie);
  • zawiera sformułowania powszechnie uznawane za wulgarne lub obelżywe.

 

Odmawiając opublikowania sprostowania, redaktor naczelny jest obowiązany niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania sprostowania, przekazać wnioskodawcy pisemne zawiadomienie o odmowie i jej przyczynach.

Jeżeli odmowa nastąpiła z przyczyn:

  • nierzeczowości lub nieodnoszenia się do faktów;
  • zawierania treści karalnej;
  • podważania faktów stwierdzone prawomocnym orzeczeniem dotyczącym osoby dochodzącej publikacji sprostowania;

należy wskazać fragmenty sprostowania, które nie nadają się do publikacji (Art. 33 ust. 3)

 

Redaktor naczelny nie może odmówić opublikowania sprostowania, jeżeli zastosowano się do jego wskazań. W przypadku nadesłania poprawionego sprostowania termin określony w art. 31a ust. 3 liczy się od dnia doręczenia wnioskodawcy zawiadomienia o odmowie i jej przyczynach (Art. 33 ust. 4)

 

Powództwo o opublikowanie sprostowania nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w materiale prasowym

Zgodnie z art. 39 ust. 1 Prawa prasowego, jeżeli redaktor naczelny odmówił opublikowania sprostowania albo sprostowanie nie ukazało się w przewidzianym terminie lub ukazało się z naruszeniem art. 32 ust. 4 (sprostowanie w niewłaściwym miejscu) lub 5 (dokonanie zmian w treści sprostowania bez zgody wnioskodawcy), zainteresowany podmiot (o którym mowa w art. 31a ust. 1 lub 2) może wytoczyć powództwo o opublikowanie sprostowania.

Roszczenie powyższe wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od dnia opublikowania materiału prasowego.

 

Sprawy dotyczące nieprawidłowego sprostowania (o których mowa w art. 39 ust. 1) rozpoznaje sąd okręgowy właściwy ze względu na siedzibę odpowiedniej redakcji, najpóźniej w ciągu 30 dni od dnia wniesienia pozwu niedotkniętego brakami formalnymi. Przepisu art. 126 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego (wymogi formalne pisma procesowego), w zakresie dotyczącym obowiązku wskazania miejsca zamieszkania pozwanego, nie stosuje się (Art. 52 ust. 1).

Pozwany może wnieść odpowiedź na pozew w terminie 7 dni od dnia doręczenia pozwu (Art. 52 ust. 1). Niestawiennictwo stron nie tamuje rozpoznania sprawy. Przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o wyroku zaocznym nie stosuje się. Wydany wyrok wraz z uzasadnieniem sąd doręcza niezwłocznie, z urzędu, obu stronom.

 

Od wyroku sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja, którą wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem. Sąd drugiej instancji rozpoznaje apelację najpóźniej w terminie 30 dni od dnia wniesienia apelacji niedotkniętej brakami formalnymi. Strona przeciwna może wnieść odpowiedź na apelację w terminie 7 dni od dnia doręczenia apelacji.

 

Żądanie sprostowania nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w materiale prasowym a prawo do sądu 

Z przepisu art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności wynika prawo do sądu, jako prawo każdej osoby do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia przez niezawisły i bezstronny sąd jej sprawy o charakterze cywilnym oraz skierowanego przeciwko niej oskarżenia w sprawie karnej.

Art. 6 Konwencji posługuje się pojęciami „sprawa cywilna” i „sprawa karna”, które wymagają wprawdzie autonomicznego definiowania, ale nie sposób przyjąć, żeby z tego przepisu można było wywieść obowiązek sądów zajmowania stanowiska co do faktów przytoczonych w rozmaitych materiałach prasowych, gdy ich prawdziwość lub nieprawdziwość nie ma żadnego znaczenia z punktu widzenia konstrukcji ocenianych przez te sądy roszczeń przewidzianych prawem materialnym.

 

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 listopada 2016 r. sygn. akt I CSK 733/15 wskazał, że sąd powszechny rozpoznający sprawy cywilne nie powinien zatem być stawiany w roli superarbitra w sporach naukowych, historycznych, literackich, politycznych, ale także w sporach o to, czy określonej osobie może być przypisane popełnienie czynu karalnego. Jego zadaniem jest rozstrzygnięcie o zasadności podlegającego jego kognicji roszczenia wywiedzionego ze stosunku prawnego, o jakim mowa w art. 1 k.p.c.

W art. 10 ust. 1 Konwencji zadeklarowana została wolność wyrażania opinii, obejmująca także możliwość otrzymywania i przekazywania informacji bez ingerencji władzy publicznej, przy czym w świetle art. 10 ust. 2 Konwencji korzystanie z niej wiąże się z obowiązkami i odpowiedzialnością. Należy jednak zapewnić osobie możliwość wyrażania jego własnej opinii na temat dotyczących go faktów przedstawionych na łamach prasy redagowanej przez pozwanych.

 

Rolą sądu w procesie prowadzonym w celu zrealizowania roszczenia mającego podstawę w art. 39 ust. 1 Prawa prasowego (sprostowanie) nie jest jednak weryfikowanie prawdziwości przytoczonych w materiałach prasowych twierdzeń co do przebiegu pewnych zdarzeń ani też podstaw do zaprzeczenia im przez osoby będące bohaterami tych relacji.

 

Żądanie sprostowania nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w materiale prasowym a ochrona dóbr osobistych

Art. 31a ust. 1 Prawa prasowego został wprowadzony do systemu prawnego ustawą o zmianie ustawy – Prawo prasowe (Dz.U. z 2012 r., poz. 1136). Przepis ten zastąpił dotychczasowy art. 31 Prawa prasowego., który stanowił, że na wniosek zainteresowanej osoby redaktor naczelny redakcji właściwego dziennika lub czasopisma jest obowiązany opublikować bezpłatnie:

  • rzeczowe i odnoszące się do faktów sprostowanie wiadomości nieprawdziwej lub nieścisłej,
  • nieścisłą odpowiedź na stwierdzenie zagrażające dobrom osobistym.

Obecnie obowiązujący art. 31a ust. 1 Prawa prasowego stanowi, że na żądanie zainteresowanej osoby lub jej następcy prawnego, o którym mowa w art. 31a ust. 2 redaktor naczelny redakcji właściwego dziennika lub czasopisma jest obowiązany opublikować bezpłatnie rzeczowe i odnoszące się do faktów sprostowanie nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w materiale prasowym.

 

Wspomniana nowelizacja sprowadzała się przede wszystkim do pominięcia tej części dawnego art. 31 Prawa prasowego, która – poprzez powiązanie przesłanek roszczenia przewidzianego nim ze stanem zagrażającym dobrom osobistym – mogła wywoływać wątpliwości co do wzajemnej relacji między roszczeniem, o jakim mowa w art. 31 i 39 (powództwo o opublikowanie sprostowania) Prawa prasowego, a roszczeniami zmierzającymi do uzyskania ochrony dóbr osobistych (art. 23 i 24 k.c.).

Po wejściu w życie art. 31a Prawa prasowego w zw. z art. 39 ust. 1 tej ustawy nie powinno być wątpliwości, że przewidziane w nim roszczenie nie ma charakteru konkurencyjnego dla roszczeń zmierzających do udzielenia ochrony dobrom osobistym. Oznacza to, że przesłanki decydujące o jego powstaniu nie powinny być utożsamiane z przesłankami udzielenia ochrony osobie, której dobra osobiste zostały zagrożone lub naruszone przez publikację prasową.

 

Przesłankami udzielenia ochrony dobrom osobistym zagrożonym lub naruszonym przez formę i treść materiału prasowego są prawdziwość informacji przedstawionych w materiale prasowym, sposób dojścia do tych informacji, w tym zachowanie standardów obowiązujących dziennikarzy w ich poszukiwaniu oraz przyczyny, dla których pozyskane informacje zostały upublicznione.

Okoliczności te nie mają jednak znaczenia dla odpowiedzi na pytanie, czy osoba, której dotyczy konkretny materiał prasowy może zażądać jego sprostowania. W świetle art. 31a Prawa prasowego uprawienie do zażądania sprostowania materiału prasowego, dla którego podstawą jest ten przepis, a w razie odmowy jego dokonania art. 39 ust. 1 ustawy, może być dochodzone niezależnie od roszczeń przysługujących w razie zagrożenia lub naruszenia dóbr osobistych publikacją prasową (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2016 r. Sygn. akt I CSK 733/15).

 

Weryfikowanie prawdziwość twierdzeń materiału prasowego

Zawarte w materiale prasowym twierdzenia o faktach nie korzystają z jakiegoś domniemania prawdziwości, które – w charakterze przesłanki decydującej o zasadności żądania przewidzianego w art. 31a ust. 1 Prawa prasowego i roszczenia ustalonego w art. 39 ust. 1 Prawa prasowego – miałby obalać ubiegający się o opublikowanie sprostowania. Ustawodawca nie stawia przed redaktorem naczelnym podejmującym decyzję o opublikowaniu określonego materiału prasowego wymagania, by zweryfikował prawdziwość wszystkich twierdzeń oraz zasadność i racjonalność ocen, które zostały wyrażone w tym materiale prasowym.

Na tych samych zasadach redaktor naczelny nie musi weryfikować prawdziwości twierdzeń osoby, która przedstawia sprostowanie dotyczącego jej materiału prasowego. Sprostowanie ma pochodzić od osoby „zainteresowanej”, czyli tej, której dotyczy prostowany materiał prasowy lub jej następcy w rozumieniu art. 31a ust. 2 pr. pras., a jego treść i stawiane w nim tezy mają korespondować z tymi, które bezpośrednio lub pośrednio wynikają z prostowanego materiału prasowego.

Rzeczowość sprostowania wyraża się natomiast w wymaganiu, by odnosiło się ono do tych zagadnień, które zostały poruszone w materiale prasowym, którego ono dotyczy (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 10 grudnia 2003 r., sygn. akt V CK 95/03 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2016 r. Sygn. akt I CSK 733/15).

 

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 czerwca 2017 r. sygn. akt I CSK 652/16 wyraził zdanie, że przepisy art. 31a i 33 Prawa prasowego w sposób kompleksowy regulują wymagania, jakim musi odpowiadać sprostowanie oraz kompetencje redaktora naczelnego w zakresie oceny sprostowania pod kątem realizacji ciążącego na redaktorze naczelnym obowiązku jego publikacji. Limitują także przesłanki uprawniające redaktora do odmowy zamieszczenia sprostowania.

Nie ma w prawie prasowym podstaw do wykreowania uprawnienia redaktora naczelnego do oceny treści sprostowania z punktu widzenia “wrażenia, jakie owo sprostowanie może wywołać u przeciętnego czytelnika” i odmowy publikacji sprostowania z punktu widzenia rezultatów takiej oceny, podyktowanej w szczególności nie aprobowaną przez redaktora naczelnego konwencją językową zastosowaną przez bohatera publikacji, w której to konwencji redaktor naczelny upatruje nie spełnienia wymogu “rzeczowości i odniesienia się do faktów”.

 

Kryterium to jest przedmiotem licznych orzeczeń, trafnie przyjmujących, że spełnia je takie sprostowanie, które odnosi się do istoty rzeczy, a nie kwestii ubocznych lub drugorzędnych oraz ustosunkowuje się do faktów czyli zawartych w materiale prasowym wypowiedzi opisowych dotyczących zjawisk lub zdarzeń, które da się ocenić jako prawdziwe lub nieprawdziwe (tak: wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 2003 r., V CK 95/03, nie publ., z dnia 15 maja 2008 r., I CSK 531/07, M. Prawn. 2008/12/620 i z dnia 26 czerwca 2015 r., I CSK 255/14, nie publ.).

 

 

 

Kliknij gwiazdkę, aby dokonać oceny!

Średnia ocena 5 / 5. Liczba głosów: 2

Jak dotąd brak głosów! Bądź pierwszą osobą, która oceni ten artykuł.

Jeżeli post okazał się przydatny …

Dołącz do nas w mediach społecznościowych!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Umówienie spotkania 9:00-19:00